Mutluluğun sırları ne?

İnsanların memnun olmasının önündeki mahzurları kıymetlendiren Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesinden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Mutluluk, insanoğlunun en kalıcı istekleri ortasında yer alır. Bununla birlikte birden fazla vakit en güç elde edilendir de.” dedi. Mutluluğun önündeki mahzurlardan birinin, mutluluğun kesintisiz bir olumlu hisler zinciri olduğu beklentisiyle ilgilidir olduğunu söyleyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Eğer korkuları mutluluksa, beşerler ekseriyetle yanlış şeylerin peşinden koşarlar.” dedi. 

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi İdeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Özdemir, insanların memnun olmasının önündeki pürüzleri ele aldı.

Mutlu beşerler daha üretken olma eğilimindeler

2023 yılının başında New York Times’ın, okuyucularının memnunluğunu artırmayı amaçlayan “Yedi Günlük Memnunluk Mücadelesi” başlıklı bir yazı dizisi yayımladığını anlatan Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Ünlü bir gazetenin neden memnun olmayla ilgili bu kadar uzun ve detaylı bir araştırma yazısı hazırladığı merak edilebilir. Fakat yanıt açık ve net: Memnunluğu takip etmek, hayatın manasını bulmamıza, gerilimi azaltmamıza ve daha sağlıklı bir hayat sürmemize yardımcı olabilir. Dahası keyifli bireyler, daha müspet münasebetlere sahip olma eğilimindedirler ve genel hayat tatminleri daha yüksek olur. Bu nedenle memnunluğu takip etmek, şahsî ve toplumsal seviyede daha yeterli bir hayat kalitesi ve uygun oluş hali sağlama potansiyeline sahiptir. Memnun beşerler birebir vakitte daha üretken olma eğilimindedirler ve hayatlarını daha olumlu bir formda etkileyebilirler. Sonuç olarak, bireylerin keyifli olması ferdî ve toplumsal memnunluğu artırabilir ve daha tatmin edici bir ömür sunabilir.” dedi.

Mutluluk, insanoğlunun en kalıcı istekleri ortasında yer alır

“Mutluluk, insanoğlunun en kalıcı dilekleri ortasında yer alır. Bununla birlikte birden fazla vakit en güç elde edilendir de.” diyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, Dr. Ben-Shahar’ın onlarca yıldır memnunluk konusuna kendini adadığını, çok satan kitaplar yazarak, memnunluk üzerine dersler verdiğini tabir ederek, Dr. Ben-Shahar’ın “Sadece iki çeşit insan acı verici hisler yaşamaz: psikopatlar ve meyyit insanlar” dediğini söz etti.

Dr. Tal Ben-Shahar’a nazaran mutluluğun “kişinin bütünsel uygun oluşu” manasına geldiğini lisana getiren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Mutluluk, hayatın karmaşıklıklarını kabul etmeyi ve bu zorluklardan gelişim fırsatları yaratmayı içerir. Dr. Ben-Shahar, sürekli mutlu olanların peşinde koşmak yerine, daha eşsiz bir yaklaşım olan ‘psikolojik büyüme sistemimizi güçlendirmeyi’ öneriyor.” diye konuştu.

Mutluluk nedir?

Prof. Dr. İbrahim Özdemir, memnunluk konusundaki görüşlerini şöyle açıkladı:

“Benim görüşüme nazaran memnunluk beş ögeden oluşur: manevi olarak güzel oluş (anlam ve amaç), fizikî düzgün oluş (beslenme, idman, uyku), entelektüel yeterli oluş (merak, derin öğrenme), ilişkisel düzgün oluş (başkalarıyla geçirilen kaliteli vakit; nezaket ve cömertlik) ve duygusal âlâ oluş (acı veren hisleri kucaklamak; olumlu hisler geliştirmek). Bu beş ögenin birbirine bağlı bir toplamı olarak memnunluk, zevk almaktan çok daha fazlasıdır.” dedi.

Aristoteles’in de belirttiği üzere, mutluluğun hayatın sonuncu gayesi olduğunu da lisana getiren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bu da gündelik hayatımızı nasıl geçireceğimize, nihayetinde bizi daha memnun edeceğini düşündüğümüz şeylerin istikamet verdiği manasına gelir. Bu düzgün ya da berbat bir şey değildir. Doğanın kanunu üzere basitçe böyledir. Örneğin dünyadaki açlığı ortadan kaldırmak üzere kıymetli bir gaye için yorulmadan çalışan beşerler bile bunu, yaptıkları işi manalı buldukları için yaparlar. Mana, mutluluğun bir ögesidir.” halinde konuştu.

Mutlu olmamızın önünde ne mani var?

“Mutluluğun önündeki pürüzlerden biri, mutluluğun kesintisiz bir olumlu hisler zinciri olduğu beklentisiyle ilgilidir. Aslında bu beklenti insanların memnunluğu tatmasını mahzurlar. Bunun nedeni, acı veren hislerin onları reddettiğimizde ortadan kalkmamasıdır. Yalnızca daha da güçlenirler.” diyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, şöyle devam etti:

“İkinci mahzur ise memnunluğu muvaffakiyet ile eş tutmakla ilgilidir. Mutluluğun para, şöhret yahut övgü üzere makul maksatlara ulaşarak elde edilebileceğine dair yaygın bir inanç vardır. Beşerler sonunda muvaffakiyete ulaştıklarında otomatik olarak keyifli olacaklarını düşünme eğilimindedirler. Halbuki durum bu türlü değildir. Münasebetiyle, şayet telaşları mutluluksa, beşerler çoklukla yanlış şeylerin peşinden koşarlar.

Üçüncü pürüz ise insanların mutluluğun peşinden koşma biçimleriyle ilgilidir. Pek çok nedenden dolayı keyifli olmak isteriz. Ne de olsa bize daima olarak mutluluğun sıhhatimiz, ilgilerimiz ve iş sonuçlarımız için yeterli olduğu söylenir. Ayrıyeten memnun olmak güzel hissettiriyor!”

Mutluluğun peşinden gitmenin en uygun yolu nedir?

Mutluluğun peşinden direkt koşmanın insanlara ziyan verebildiğini kaydeden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Mutluluğun peşinden dolaylı olarak koşmak ise onu metaforik renklerine ayırarak refahımıza katkıda bulunabilir. Bizim için manalı olan şeylere daha fazla vakit ayırmak, bir meditasyon pratiğine başlamak, idman yapmak, yeterlilik yapmak, yeni bir şeyler öğrenmek ya da sahip olduklarımız için minnettarlığımızı tabir etmek, mutluluğun peşinden gitmenin dolaylı yollarıdır. Memnunluk birden fazla vakit süper bir fikir üzere görünebilir. Meğer bölüşür ve fethedersek çok daha fazlasına ulaşabiliriz.” dedi

Mutlu olmak istiyorsanız belli bir şeyi elde etmelisiniz bildirisi pazarlanıyor 

“Mutluluk hakkında neden bu kadar yanlış bilgilendiriyoruz?” sorusuna da cevap veren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bunun nedeni, yakın etrafımız, medya, reklamlar ve şahsî gelişim kitapları tarafından bize sunulan yanlış hikayelerdir. Sıklıkla pazarlanan ileti şudur: Memnun olmak istiyorsanız belli bir şeyi (örneğin bir eş, iş, mal mülk, para) elde etmelisin. Bu memnunluk modeli, eksikliğini duyduğunuz şeyi elde etmenize dayanır ve bu eksikliği doldurmanız koşuluyla daima memnunluk vaat eder. Bu yanlış inançlar, keyifli olmak için nitekim ne gerektiğini yanlış yorumlayarak bizi yoldan çıkarır.” dedi.

Mutluluğu geliştirmek için çok çalışmak gerektiğini kabul etmek önemli…

Mutluluk için gerekenlere de vurgu yapan Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Birincisi, ne bekleyebileceğimiz konusunda daha alçakgönüllü olmak. İkincisi, memnunluğu geliştirmek için çok çalışmak gerektiğini kabul etmek. Beşerler çoklukla mutlulukta ustalaşmak için bir kitap okumanın ya da bir atölye çalışmasına katılmanın kâfi olduğunu düşünür. Halbuki piyano çalmayı ya da tenis oynamayı öğrenmek isteyen biri, bu hususta bir kitap okumanın onu mükemmel bir müzisyen ya da atlete dönüştüreceğine inanır mı? Hayır.” biçiminde konuştu.

Mutluluğun keşfedilebilecek üç düzeyi var…

Mutluluğun keşfedilebilecek üç düzeyi olduğunu lisana getiren Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “İlk düzey üniversal seviyedir. SPIRE ögeleri (Ruhsal, Fizikî, Entelektüel, İlişkisel ve Duygusal) üniversaldir. Tarih boyunca her yerde beşerler, hayatta kalmanın bir mana ve hedef hissine gereksinim duymuştur. Hareket etmek, beslenmek, öğrenmek ve merak etmek, hepimizin paylaştığı temel gereksinimlerdir. İkinci olarak kültürel seviyesi göz önünde bulundurmalıyız. İnsan tecrübesinin kozmikliğini kabul ettikten sonra, bilhassa memnunluk verici uygulamalar önerirken, kültürel farklılıkların dikkate alınması değerlidir. Son olarak şahsî seviye vardır. Birebir kültürde, hatta tıpkı ebeveynler tarafından yetiştirilen iki kişi bile radikal biçimde farklı olabilir. Bu üç seviye de insan memnunluğunu anlamak için kıymetlidir.” dedi.

Seyahat etmek, kendimizi tanımak için fırsat sunar

Nasıl keyifli olunacağı konusunda başka kültürlerden de öğrenileceklerin olduğuna işaret eden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Seyahat etmek, kendimizi tanımak, üniversal olanı keşfetmek ve farklılıklardan ders çıkarmak için bir fırsat sunar. Seyahat bizi yeni şeyler denemeye teşvik eder. Bu, yemek için olduğu kadar var olma ve düşünme biçimleri için de geçerli.” biçiminde konuştu.

Prof. Dr. İbrahim Özdemir, memnunluk konusunda çıkarılacak dersleri de “Mutluluk, şayet onu ögelerine ayırabilirsek, insanların daha çok ulaşabileceği bir şey olabilir. Memnunluk ruhen, bedenen, zihnen, münasebetler açısından ve duygusal olarak farklı ögelerden oluşur. Tahminen de mutluluğun peşinden gitmenin en güzel yolu dolaylı yoldan gitmektir. Yani onu aramamaktır.” biçiminde sıraladı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı