Futbolda gerginliğe sosyolojik bakış… Futbolun toplumsal dayanışmayı güçlendirme potansiyeli keşfedilmeli!

Gündelik hayatında sıradan bir vatandaş olarak yaşayan bireylerin tribünde karşı gruba yönelik olarak en cinsiyetçi sözleri kullandığı yahut bizatihi şedit hareketlerde bulunmaktan çekinmediğini anlatan Sosyolog Dr. Berat Dağ, “Futbolun iktisadi sömürü, politik baskı ve zihinsel ötekileştirme etkileşiminin üzerini kapatan bir araç olmaktan çıkartılarak cümbüşün birleştirici tesiri bağlamında yine toplumsal ve toplumlararası dayanışmayı güçlendiren asli gayesine dönmesi son derece kıymetlidir.” tabirlerini kullandı.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Arş. Gör. Dr. Berat Dağ, futbol müsabakalarında yaşanan gerginlikleri kıymetlendirdi.

Her bir kulüp oluşan futbol sanayisinde monopolleşmeye çalışıyor

Futbol müsabakalarında yaşanan olumsuz örneklerin tarihi, coğrafik, politik, iktisadi, toplumsal ve zihinsel etkenlerle etkileşimli olarak ortaya çıktığının düşünülebildiğini lisana getiren Sosyolog Dr. Berat Dağ, “Türkiye’de futbol kulüplerinin çoğunluğu, ödenemeyecek büyük borçlar altında olduğu için kulübe gelir getirecek galibiyet, devlet takviyesi, sponsor, reklam ve de bilet ve eser satışı akışını sürdürmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda her bir kulübün oluşan futbol sanayisinde bu halde monopolleşmeye çalışmasının sonucu çok açıktır.” dedi. 

Futbolun neden olduğu gerginliklerin nedenleri…

Futbolcuların aldığı astronomik fiyatların, onları toplumsal bir aktör haline getirdiğini ve ortalarındaki rekabeti aşırılaştırabildiğini kaydeden Dr. Dağ, “Kulüp başkanından top toplayıcısına kadar bu sanayide yer alan her bir bireyin gerekli ruhsal takviyeyle birlikte insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve çokkültürlülüğü içeren bir bilinçlendirme faaliyetinden geçmediği ortadadır. Yaşadığı kültürel köksüzleşmeye bağlı olarak toplumsal açıdan kutuplaşmaya meyyal hale gelen bir coğrafyada bu etkenlerin neden olduğu gerginliklerin süreklilik içinde olmasına şaşırmamak gerekiyor.” diye konuştu. 

Futbol kulüplerinin birbiriyle çatışması son derece vahim

Gerçekten de İnsan ve Toplum Bilimlerinin araştırma alanı olan siyasi partiler, tarihi etkileşimler, toplumsal değişme süreçleri ve insan zihniyeti üzerinden futbol kulüplerinin birbiriyle çatışmasının son derece vahim olduğunu lisana getiren Dağ, “Bugün birbirinin psikiyatrik olay, yabancı-düşman, şikeci, darbeci olduğunu ima eden birçok futbol kulübe rastlanabilir.” dedi.       

Gündelik hayatında sıradan bir vatandaş olarak yaşayan bireyler şiddetten çekinmiyor

Taraftarlıkla şekillenen his, niyet ve hareketlerin birbiriyle etkileşimli etken üzerinden yorumlanmasının makul olduğunu da tabir eden Dr. Berat Dağ, şöyle devam etti:

“Bu noktada taraftarlığın bireyi, binlerce kişinin ortasında anonim hale getirerek mevcut kitlenin kesimi kıldığı söylenebilir. Birebir halde bu kitleleşmenin getirdiği ‘biz’ olma duygusu, direkt ‘öteki’ olana karşı inşa edilen şedit (şiddetli) bir yönelimin de temelidir. Burada ‘amigo’ olarak nitelenen taraftar kümesi önderlerinin otoriter yönlendirmeleri de hayli tesirlidir. Bütün bunların sonucunda ‘Yeşil Sokak Holiganları’ isimli sinemada olduğu üzere, gündelik hayatında sıradan bir vatandaş olarak yaşayan bireylerin tribünde karşı kadroya yönelik olarak en cinsiyetçi tabirleri kullandığı yahut bizatihi şedit hareketlerde bulunmaktan çekinmediği malumdur.”

Eğlencenin birleştirici etkisi

Üstelik bu sürecin milletlerarası seviyeye gelindiğinde ırkçı bir noktaya da ulaşabildiğini söz eden Dağ, “Özellikle ulusal grupların taraftarlarıyla birlikte bir karşılaşmaya değil de güya savaşa gidiyormuş üzere bir hava içinde olduğu örnekler hayli çoktur. Hâlbuki futbol, kendi nitelikleri hasebiyle tarih, toplumsal cinsiyet, iktisat ve siyasete dair ulusal ve memleketler arası sıkıntıların çözülmesi noktasında başvurulacak bir mecra değildir. Bu nedenle futbolun iktisadi sömürü, politik baskı ve zihinsel ötekileştirme etkileşiminin üzerini kapatan bir araç olmaktan çıkartılarak cümbüşün birleştirici tesiri bağlamında tekrar toplumsal ve toplumlar ortası dayanışmayı güçlendiren asli maksadına dönmesi son derece değerlidir.” dedi

Futbol gruplarının ortasındaki ‘ezeli’ rekabet taraftarları etkiliyor

Futbol kadrolarının ortasındaki “ezeli” olarak nitelenen rekabetin taraftarın mevcut his, fikir ve aksiyon biçimini etkilediğini anlatan Dağ, “Tersinden taraftarın his, niyet ve hareket biçiminin de bu rekabetin içeriğini belirlediği sav edilebilir. Örneğin, neredeyse her erkeğin doğduğu andan itibaren çoğunlukla babasının taraftar olduğu grup üzerinden sıradanlaştırdığı fanatik, cinsiyetçi ve ırkçı telaffuzları akrabaları, arkadaşları, sevgilisi ve hatta eşine karşı bile şedit bir biçimde kullandığı açıktır.” diye konuştu.

Medyanın gerginlikteki tesiri ne?

Medyanın da futbol müsabakalarında yaşanan gerginliğin oluşması, yayılması ve artmasında tesirli olduğu ölçüde bu gerginliğin azalması noktasında da katkı sağlayabilecek niteliğinin olduğunu lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Bireylerin derbi günlerinde kelamlık uygulamalarını kullanarak siyasal ve toplumsal gündemlerle ilgilenmekten çok karşı grup taraftarı hakkında aşağılayıcı metinler oluşturmaya odaklandığı görülebiliyor. Tekrar trol sürülerinin medya üzerinden ilettiği yanlış yahut eksik futbol haberleri bağlamında toplumsal infiale neden olma ihtimali her vakit var. Bunun yanı sıra futbolun hudutlarını aşmış türlü provakatif içerikler üreten spor gazeteleri, programları ve kanallarının sürekliliğini koruduğu da görülüyor.” halinde kelamlarını tamamladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı