Çocuklara erken yaştan itibaren dijital okuryazarlık kazandırılmalı

Dijital okuryazarlık günümüzde giderek daha da değer kazanıyor. “Dijital okuryazarlık, metin okuryazarlığının ötesinde, dijital ortamda bilgiyi manaya ve kullanabilme yeteneğidir” diyen İstinye Üniversitesi (İSÜ) İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aybike Serttaş, dijital okuryazarlığın değerinden bahsederken, bunu geliştirmek için yapılabilecekler konusunda da tekliflerde bulundu.

Günümüzde birçok mevzuyu, haberi toplumsal mecralardan öğreniyor, takip ediyoruz. Lakin yanlışsız bilgiler olduğu kadar yanlış ve palavra bilgiler de toplumsal mecralarda çok fazla. Bu durumda dijital okuryazar olmak ve medya okuryazarlığını bilmek büyük kıymet kazanıyor. İstinye Üniversitesi (İSÜ) İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aybike Serttaş, günümüzde dijital okuryazar olmanın neden değerli olduğundan bahsederken bu mevzuda yapılabileceklerle ilgili teklifler verdi.

“Dijital ortamda bilgiyi anlamak ve kullanabilme yeteneğidir”

İstinye Üniversitesi (İSÜ) İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aybike Serttaş, dijital okuryazarlığın neden kıymetli olduğunu şu sözlerle anlattı:

“Dijital okuryazarlık, bireylerin dijital teknolojileri faal bir formda kullanabilme yeteneği olarak tanımlanabilir. Bu yetenek çok evrelidir, içerisinde bilgiyi aramak, kıymetlendirmek, üretmek ve paylaşmak vardır. Bu manada dijital okuryazarlık, metin okuryazarlığının ötesinde, dijital ortamda bilgiyi anlamak ve kullanabilme yeteneğidir. Dijital okuryazarlık, bireylerin teknolojiyi ve dijital medyayı eleştirel bir biçimde tahlil edebilme maharetini de kapsar. Bütün bunlar, günümüz dünyasında büyük bir değer taşır zira hepimizin bildiği ve deneyimlediği üzere dijital bilgi ve irtibat araçları, gündelik ömrümüzün ayrılmaz bir modülü haline gelmiştir. Dijital okuryazarlık kıymetli ve gereklidir. Zira bireylerin toplumsal, ekonomik ve kültürel fırsatlara erişimini sağlar ve bilgi toplumunda aktif bir biçimde yer alabilmeleri için mecra sunar.”

“Bilgi okuryazarlığı maharetlerini geliştirmek dijital okuryazarlığın kıymetli bir parçasıdır”

“Dijital okuryazarlığı geliştirmek için çeşitli stratejiler ve usuller mevcut” diyen Prof. Dr. Serttaş, sözlerine şöyle devam etti:

“İlk olarak, temel dijital maharetlerin öğretimi değerlidir. Bu maharetler, bilgisayar kullanımı, internet tarayıcılarının faal kullanımı ve çevrimiçi güvenlik üzere bahisleri içerir. Bilgi okuryazarlığı hünerlerini geliştirmek, yani bilgiye erişim, kıymetlendirme ve entegrasyon marifetlerini kazanmak, dijital okuryazarlığın kıymetli bir modülüdür. Dijital okuryazarlığın temelinde iki bahis vardır: Eleştirel düşünme ve medya okuryazarlığı. Eleştirel düşünme, bireylerin dijital içerikleri tahlil edebilme ve kıymetlendirme yeteneklerini artırır. Medya okuryazarlığı ise medya içeriklerinin çeşitli formatlarını ve cinslerini anlamayı, bunları eleştirel bir gözle incelemeyi ve medya ile ilgili bilgi ve içerikleri tesirli bir halde üretmeyi içerir. Dijital okuryazarlık marifeti, medya okuryazarlığı marifetinden başka düşünülemez. Medya okuryazarlığı, bireylerin medya ve irtibat araçları aracılığıyla bilgiye erişimlerini ve bu bilgiyi kullanma maharetlerini artırır ve birkaç temel bileşenden oluşur. Bunlar, ‘medya içeriklerini anlama’, ‘eleştirel tahlil ve değerlendirme’ ve ‘medya üretimi’. Dikkat ederseniz hem medya okuryazarlığı hem dijital okuryazarlık içerisinde yalnızca kod açımlamak, iletileri çözümlemek değil birebir vakitte içerik üretimi de vardır. Bu da izleyici, okuyucu, dinleyici elhasıl kullanıcıları etkin ve sorumlu hale getirir. Bu açıdan düşündüğümüzde dijital okuryazarlığın klasik medya okuryazarlığından ne formda ayrıldığını da görebiliriz.”

“Dijital okuryazar olmamak toplumsal ve ekonomik meselelere yol açabilir”

Dijital okuryazar olmamanın bireylerin bilgiye erişim, kıymetlendirme ve kullanma maharetlerini sınırlayabileceğine ve bu durumun çeşitli toplumsal ve ekonomik sıkıntılara dahi yol açabileceğine dikkat çeken Serttaş, “Beceri eksikliği, dijital ayrımcılığa ve toplumsal dışlanmaya neden olabilir. Zira dijital teknolojilere erişim ve kullanma marifeti, çağdaş iş gücü piyasasında temel bir gereklilik haline gelmiştir. Öbür bir kıymetli sorun dijital bilgi kirliliğidir. Dijital bilgi kirliliği ve yanlış bilgilerin yayılması, dijital okuryazarlığı zayıf olan bireylerin yanıltılmalarına ve yanlış kararlar almalarına neden olabilir” dedi.

“Çocuklara bilgisayar hünerleri ve internet güvenliği hakkında eğitim verilmeli”

Çocuklara bu marifetin nasıl kazandırılacağıyla ilgili açıklamalarda bulunan Serttaş, şöyle konuştu:

“Çocuklara dijital okuryazarlık kazandırmak, erken yaşta başlamalıdır ve çeşitli eğitim stratejileri gerektirir. Ailelerin bu süreçte etkin rol oynamaları, çocukların dijital okuryazarlıklarını destekleyen mesken içi uygulamalar ve rehberlik ile sağlanabilir. Bu eğitim yalnızca ailede verilen eğitimle hudutlu olamaz, okulların müfredatları ihtimamlı bir biçimde şekillendirilmelidir. Birinci olarak, çocuklara temel bilgisayar maharetleri ve internet güvenliği hakkında eğitim verilmelidir. Bilgiye erişim, kıymetlendirme ve paylaşım mevzularında rehberlik yapılmalıdır. Dijital medya ve teknolojilerin etik kullanımı üzerine eğitim verilmesi de kıymetli ve ihmal edilen bir husustur. Eğitimciler, çocukların eleştirel düşünme hünerlerini geliştirmek ve dijital medyayı anlamalarına yardımcı olmak için faal öğrenme usullerini kullanabilirler. Küme tartışmaları, proje tabanlı öğrenme ve sorun çözme aktiflikleri, çocukların dijital okuryazarlık marifetlerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı